Kuchnia karaimska
Pomimo utraty wielu tradycji narodowych takich jak stroje, wystrój wnętrz, które weszły już w dzisiejszych czasach do zjawisk historycznych i folklorowych, kuchnia narodowa wśród Karaimów zachowuje wciąż swoją poczytna rolę.
O tradycyjnych daniach karaimskich wiadomo więcej niż o samym narodzie.
Karaimi pozostali wierni kuchni narodowej oraz jej najstarszym tradycjom wracającym jeszcze do czasów chazarskich. Kuchnia Karaimów krymskich bazuje na tradycji tureckiej w połączeniu z cechami internacjonalnymi, które noszą wszystkie narody Krymu. Zarówno sposób życia narodu, jego historia i etnogeneza znajdują swoje odbicie w sposobie przygotowywania potraw. W przypadku Karaimów kuchnia jest charakterystyczna dla ludów koczowniczo-rolniczych, zajmujących się hodowlą bydła.
Choć kuchnia karaimska ma wiele wspólnego z kuchnią innych ludów tureckich istnieją w niej cechy typowe tylko dla niej, oraz dania nie mające odpowiedników u innych narodów.
Karaimi szczególnie umiłowali baraninę. Ich niezliczone pomysły na przyrządzenie
tego mięsa stały się tak sławne, że sąsiadujące z Karaimami ludy żartobliwie nazywali ich: "baranie głowy" i "baranie nóżki". Nazwy dań nie mówią nam wiele. Znamy też tylko powierzchowną ich charakterystykę. Najlepiej ich po prostu spróbować.
Mięsne dania to przede wszystkim batyrma, kiakacz - czyli baranina suszona z przyprawami, sud dżuk - kiełbasa z baraninym czengeczik - gotowana baranina, kebab, kuawurma, peran, peranczi - czyli baranina pieczona.
Do najpopularniejszych dań mącznych należą dania w których mięso (baranina) owinięte jest w cieście. Dania te są bardzo smaczne jakkolwiek tłuste i ciężkostrawne. Ciasto jest albo zapiekane (karaimskie kołduny, kybyny), pieczone (karaimski cziczir - odpowiednik tatarskich czebureków) bądź gotowane. W odróżnieniu od prostych smażonych dań mięsnych te potrawy są czasochłonne i wymagają więcej pracy. Stąd wywodzi się karaimskie powiedzonko: "Kiepska gospodyni mięso usmaży, a z mąki upiecze lepeszku (mączny placuszek)."
Ciekawym daniem karaimskim jest Ak-alwa (chałwa), której jest kilka rodzajów. Akalwe uznaje się za jedno z dań rytualnych i symboliczne znaczenie ma jej kolor oraz smak. Ak-alwa biała (słodkawa, z orzechami) kojarzona jest ze wszystkim tym co dobre i szczęśliwe. Wierzy się, że przynosi ona radość i pomyślność, dlatego pieczona jest w dniu urodzin, ślubu, przyjacielskich spotkań . Ak-alwa podarowana w prezencie to znak głębokiego szacunku i najszczerszych życzeń szczęścia. Przepisy na nią przekazywane są z pokolenia na pokolenie i różnią się w zależności od sposobu gotowania danej gospodyni. Karaimi wierzą, że im więcej ludzi spróbuje białej Ak-alwy tym lepiej będzie się wiodło temu kto ją przygotował.
Ak-alwa czarna z kolei wiązana jest z nieszczęściem, smutkiem i śmiercią. Ma ona gorzkawy smak i podaje się ją w dzień pogrzebu oraz w dzień uroczystości stypy organizowanej siódmego dnia od pogrzebu. Dzień ten oraz spożywanie czarnej chałwy symbolizuje rozpoczęcie przez bliskich tygodniowej żałoby po zmarłym. Im młodszy jest zmarły tym bardziej gorzka powinna być chałwa.
Choć menu Karaimów proponuje potrawy podobne do inny sąsiadujących ludów to jednak warto wspomnieć też o charakterystycznych różnicach. Zarówno kuchnia karaimska i tatarska oparta jest na baraninie, jednakże dania karaimskie to przeważnie różnorakie sposoby przyrządzania mięsa, tatarskie zaś to dania mączno-mięsne. Karaimi ponadto nie zwykli korzystać w kuchni z tak wielu owoców (także suszonych) oraz warzyw (szczególnie bakłażanów, kabaczków, pomidorów, ogórków, cebuli i czosnku).
Lubują się w nich natomiast Tatarzy.
Z najpowszechniejszych napitków Karaimów należy wymienić: wodę z konfiturą (zazwyczaj z róży) lub bardzo gęstym sokiem, kompot, wina oraz wódkę (najczęściej z winogron, moreli lub mączną).
Kuchnia karaimska to prawdziwy dowód jak pokolenia mogą przez stulecia przekazywać tradycje, a kulinaria mogą być mostem łączącym przeszłość z teraźniejszością.