Cmentarz Chanów
![Cmentarz Chanów krymskich Cmentarz Chanów krymskich](/files/pic/bakczysaraj/palac/7.jpg)
Cmentarz jest miejscem spoczynku dziewięciu chanów Krymu oraz około czterdziestu pięciu członków rodu Girejów, oraz przedstawicieli nadwornej arystokracji. Nie jest jedynym miejscem gdzie chowano krymskich władców oraz ich rodziny. W stolicy było takich miejsc kilka.
Cmentarze znajdowały się na przedmieściach Bakczysaraju w Eski-Jurt i Sałacznik. Po dziś dzień w Eski-Jurt znajduje się szereg diurbe, składających się niegdyś na cmentarz Azis czyli Kyrk-Azislar (Czterdziestu Świętych). Można tam zobaczyć diurbe Ben-Jude-Sułtan z przełomu XIV i XV w., diurbe Mohammed-beja z początku XVI w., mauzoleum Achmed-beja z 1577 r. oraz diurbe Muhamed-Gireja II z XVI i XVII w.
W dzielnicy Sołacznik z kolei znajduje się diurbe Hadzi-Gireja czyli założyciela państwa. Wybudowane zostało w 1501 r. przez jego syna chana Mengli-Gireja, który później też został w nim pochowany.
Ponadto, wielu krymskich władców zostało pochowanych poza granicami kraju. Ich prochy spoczywają w Turcji, Grecji, Bułgarii, Rosji, Południowej Ukrainy.
Na Cmentarzu Pałacowym pochowani są:
Dawlat I Girej, 1577
Gazi II Girej, 1607
Islam III Girej, 1654
Mehmed IV Girej, 1674
Haci Selim I Girej, 1704
Mengli II Girej, 1739
Selim II Girej, 1748
Arslan Girej, 1767
Krym Girej, 1769
![Cmentarz Chanów krymskich Cmentarz Chanów krymskich](/files/pic/bakczysaraj/palac/8.jpg)
Na cmentarzu stoją też dwa monumentalne diurbe : północne czyli diurbe Dawlata I Gireja z XVI w. i południowe Islama III Gireja z XVII w., oraz rotunda gdzie pochowany jest Mengli II Girej. Poza pomnikami w diurbe na cmentarzu jest jeszcze 98 innych nagrobków, zbudowanych przeważnie z białego marmuru. Wszystkie ozdobione są marmurowymi rzeźbami. Symbole żałobne( pochylony cyprys) sąsiadują tu z symbolami życia wiecznego ( róża, winorośl).
Każdy cmentarz wśród Tatarów Krymskim uważany był za miejsce święte. Tym szczególniej dbano o miejsce pochówku władców. Niegdyś na Chańskim Cmentarzu znajdowali się specjalnie wyznaczeni służący - diurbedarzy którzy czuwali przy sarkofagach, odczytywali nad grobami święte teksty i modlili się o zbawienie dusz umarłych.
Tatarska sztuka sepulkralna była syntezą wpływów perskich, tureckich i kaukaskich. Ornamentyka zaś zbliżona była do sztuki seldżuckiej. Na cmentarzu można zauważyć charakterystyczne znaki nagrobne; miejsca pochówku mężczyzn oznaczane były przez umieszczenie turbanu lub symbolu militarnego, kobiet zaś płaskiej czapeczki lub kłębka. Na każdym z grobów umieszczano epitafium, którego autorem zwykle był ówczesny nadworny poeta chana. Jednym z najbardziej wyróżniających się jest epitafium Feraha-Sułtany zmarłej w dzieciństwie:
Zostawiła świat szczęścia, napełniła nas boleścią.
W dwunastym roku życia nieoczekiwanie wypiła słabość z czary śmierci.
Słońce, spojrzawszy na bieg świata, skryło się wśród chmur.
Anioł przybył i odleciał
Raj jest domem Feraha-Sułtany.
Powróciwszy na główny plac pałacowy możemy skierować się w stronę pierwszego podwórza pałacu. Trafiamy wówczas na Dziedziniec Poselski >>